21 czerwca 2014

PTAKI BLISKO LUDZI

Ptaki od dawna towarzyszyły człowiekowi. Niektóre gatunki zyskały na gospodarce obszarami. W czasach wielkich puszcz, porastających Europę - postępująca z czasem wycinka drzew i powstawanie pól uprawnych sprzyjało gatunkom stepowym i półstepowym.
Dziś rozmaite ptaki spotykamy w ogrodach parkach, miastach, czy na polach uprawnych. Jedne mieszkają bezpośrednio w sąsiedztwie człowieka, inne trzymają się dalej ale korzystają z ludzkich udogodnień.
Najbardziej związanym z ludzkimi osiedlami jest dymówka. Na wsiach jest dość liczna. Gniazduje wewnątrz budynków gospodarskich (chlewów i stodół). Kos także jest gatunkiem synantropijnym. Zasiedla lasy, ale lepiej jest mu blisko osad ludzkich, a jego pieśń umila niejedno popołudnie spędzone w ogrodzie czy na działce. Podobna rzecz dzieje się ze śpiewakiem. Kiedyś był to ptak typowo leśny. Obecnie może gniazdować na balkonach - bezpośrednio przy człowieku. Wykoszone trawniki ułatwiają mu zdobycie pokarmu i wykarmienie młodych.
Zadziwiające jest to jak wiele gatunków zmieniło swoje przystosowanie i wybrało dostępną alternatywę, którą oferują ludzie. Nie wszystkie ptaki są elastyczne pod tym względem - środowiska występowania. Mamy w polsce populacje kosa miejską, wiejską i leśną, nie wszystkie ptaki tak potrafią, choć w coraz bardziej zmienianym przez człowieka środowisku mogą się przystosować do widoku ludzi, ale preferencji bytowania nie zmieniają. Dzieje się tak z typowo leśnymi gatunkami sów, szponiastych itd..
Obserwując ptaki nie trzeba jeździć daleko by je dostrzec. Wiele gatunków możemy zobaczyć we własnym ogrodzie czy wychodząc z domu do parku, idąc do pracy przez aleję drzew, czy przy miejskim skwerze.
Szczególnie bogate w ptaki są wiejskie zabudowania, poprzecinane zadrzewieniami, łąkami i graniczące z polami i nieurzytkami. Tam znajdziemy całą masę drobnych ptaków śpiewających - od wilgi, po kapturkę, słowika rdzawego, skowronka, po trznadla, pliszkę żółtą i siwą. Każdy gatunek cieszy i miło go obserwować.
Szczególnie ciekawe są piosenki kopciuszka na czubku dachu lub na jakimś wzniesieniu. Podczas karmienia ptaki wydają niezwykle metaliczny dźwięk, przypominający zwarcie przewodów elektrycznych.
Zawołania wilgi na wsi, wśród zadrzewień śródpolnych z morwą i grochodrzewem, przypominają o wakacjach i o ciepłym słonecznym lecie. Wilga to miły gość w ogrodzie, polujący na różnego rodzaju gąsienice, zjada take inne owady i owoce (np. morwy, jagód, wiśni).
Szpak w budce lęgowej w ogrodzie to hałaśliwy lokator o niezwykłym apetycie. Ogrodnicy mający budki lęgowe dla szpaków (tak zwane szpakówki) cenią te ptaki, tępiące szkodniki w ogrodach. Sadownicy nie darzą ich sympatią z uwagi na słabość szpaków do wiśni, czereśni, porzeczek i jabłek. Głos szpaka w sadzie to miły akcent wiosny.
Piegża i kapturka blisko naszego domostwa umilają czas śpiewem. Ich obecność jest nieoceniona w zwalczaniu mszyc i drobnych szkodników niszczących liście drzew. Ptaki te zrywają larwy owadów i ich jaja bezpośrednio z gałązek i liści. Często budują gniazdo w krzewie lub gęstych zaroślach złożonych z dzikiego bzu i tarniny. Gniazdo w kształcie czarki, zbudowane jest  z traw i korzonków. Wyjątkowo nie trwałe - rozpada się po opuszczeniu młodych.
Kulczyk, dzwoniec i makolągwa podobnie jak inne gatunki ptaków żyją blisko człowieka. Kulczyk buduje gniazda w iglakach, gęstych krzewach. Śpiew kulczyka przypomina potrząsanie pękiem kluczy lub kręcące się, nienaoliwione kółka wózka. Samiec jest cytrynowo-żółty, samica bledsza, bardziej kreskowana.
Dzwoniec mieszka blisko ludzi cały rok. W zimie korzysta z karmnika, wiosną i latem mieszka w ogrodzie. Gniazdo buduje w iglaku. Samiec zielony z żółtym paskiem na skrzydle, samica niepozorna, brązowo-szara.
Makolągwa to pięknie ubarwiony ptak. Szczególnie barwny jest samiec w okresie godowym. Czoło i pierś są rubinowo-czerwone. Samica jest bardziej stonowana i nie posiada czerwieni. Makolągwy często siadają na słupkach, linkach, dachach domostw i śpiewają.
Na drodze czy chodniku w mieście i wśród wiejskich domostw można zobaczyć małego szaro-czarno-białego ptaka, biegającego energicznie i łapiącego owady. Długi biały ogona z czarnym środkiem i czarne ozdoby głowy zdradzają pliszkę siwą. Zasiedla ona domostwa. Gnieździ się w gankach, na strychach, pod belką. Gniazda znajdowano w garażach, stodołach, we wnękach domów, nawet w budkach półotwartych i na balkonach.
Obserwujmy ptaki. Na pewno zaskoczy nas mnogość tych skrzydlatych stworzeń tak blisko człowieka. Wiejskie spacery mogą być prawdziwą ptasią wyprawą. Czasami uda się zobaczyć coś naprawdę rzadkiego - jak pójdźkę czy płomykówkę, lub dudka.
Pliszka żółta (samica) siedząca na ziemniakach. Fot. MM
Śpiewający samiec kulczyka. Fot. MM
Drozd śpiewak. Fot. MM

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz