28 maja 2011

WITÓW - KRAINA JAK Z BAJKI

Gliniasto - żwirowe urwiska to cecha rozpoznawcza terenów w Witowie. Fot. MM.
 Witów to miejscowość położona w województwie Małopolskim ,powiecie proszowickim - w gm. Koszyce.  Charakteryzuje się urokliwą przyrodą i ciekawym, nieprzeciętnym krajobrazem. Walory tego miejsca gdzie czas płynie wolniej odkryłem 15 lat temu, kiedy to pierwszy raz wybrałem się tam nad rzekę z kuzynem. Teren jest wpisany w wzgórza, między innymi Wzgórze Świętej Tekli jest świetnym punktem widokowym, z którego można obserwować koryto rzeki Wisły.

Żołna - gatunek podlegający ścisłej ochronie. Fot. MM.
 Rzeka, gliniaste wzgórza, tworzą swoisty ekosystem gdzie swoje nisze ekologiczne znajdują rozmaite gatunki zwierząt oraz roślin. Występują tu gatunki pospolite, rzadkie oraz chronione:
- rybitwa rzeczna
- rybitwa czarna
- rybitwa białoczelna
- zimorodek
- żołna
- bocian czarny
- bocian biały
- czapla siwa
- brodziec piskliwy
- rycyk
- czajka
- sieweczka rzeczna
- nurogęś
- krzyżówka
- turkawka
- derkacz
- wodnik
- pliszka siwa
- pliszka żólta
- rokitniczka
- pokląskwa
- kląskawka
- potrzeszcz
- wilga
- wrona siwa
 i inne.
Żołna lubi siadać na linkach. Fot. MM.
Środowisko bytowania. Fot. MM.
 Na największą uwagę zasługuje stanowisko lęgowe żołny (Merops apiaster) - jedyne w powiecie proszowickim stanowisko występowania tego pięknego i rzadkiego ptaka. Ochrona całego pasa rzeki oraz urwisk powinna gwarantować przyrodzie przyszłość a ludziom, wspaniały kontakt z naturą i świetny wypoczynek. Plany stworzenia obszaru chronionego są związane z monitoringiem oraz zbieraniem materiałów. Czas pokaże czy to się uda.

23 maja 2011

RAJD PRZYRODNICZY - RELACJA

Uczestnicy rajdu - zwarci i gotowi. Fot. E. Gołąb
 22 maja odbył się przełajowy rajd przyrodniczy w ramach projektu prowadzonego przez animatorów przyrodniczych w całej Polsce - inicjatorem jest Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków. Celem wycieczki był bliski kontakt z naturą, poznawanie zwierząt i roślin, oraz sprawdzenie swoich umiejętności w terenie. Trasa przebiegała przez pas gliniastych urwisk oraz odcinka rzeki Wisły w miejscowości Witów, gm. Koszyce. Trasa była trudna ale uczestnicy nie dawali za wygraną mimo pokrzyw, gęstych krzaków i wysokich traw. Duże ukłony dla najmłodszych uczestników za wytrwałość.  Takie rajdy są częścią edukującą młodzież w kierunku lepszego zrozumienia przyrody i jej piękna. Podziękowania dla wszystkich, którzy uczestniczyli i współorganizowali wycieczkę. Następny rajd już niebawem.
Wspinaczka pod górę i pogadanka o motylach. Fot. E. Gołąb
Prawie jak w górach. Fot. E. Gołąb

19 maja 2011

WYCIECZKA 22.05 (NIEDZIELA)

Wycieczka odbędzie się 22.05 o godz. 10.00 (zbiórka pod Domem kultury w Proszowicach. Trasa wycieczki to urwiska i odcinek rzeki Wisły aż do ujścia rzeki Szreniawy  w miejscowości Witów gm. Koszyce. Żyją tu ciekawe i chronione gat. zwierząt: żołna, zimorodek, rybitwa rzeczna, kukułka, zaskroniec, żmija zygzakowata, świerszcz polny, bursztynka, ryjówka aksamitna, bóbr, sarna, nocek duży.
 Na wycieczkę warto zabrać:
 - wygodne buty do chodzenia po nierównym terenie oraz gumiaki ( może być rosa )
 - obowiązkowe nakrycie głowy
- obowiązkowe woda lub napój do picia
- lornetka, aparat
- coś do jedzenia
- ubiór dostosowany do warunków pogodowych
- notatnik
1. Witów - urwiska gliniaste, 2. Ujście rzeki Szreniawy.











15 maja 2011

ŻOŁNA - 14.05

Żołna to pięknie ubarwiony ptak. Rys. MM.
 14 maja miałem okazję obserwować żołny na urwiskach gliniastych niedaleko rzeki Wisły. Ptaki fruwały po całej okolicy wydając typowy dla tego gatunku, głośny dźwięk. Przylot do kraju zakończyły właśnie ciepłolubne gatunki ptaków - żołny, dutki, kukułki, kraski, jerzyki, dzierzby oraz wilgi i turkawki. Żołna to ptak związany z afrykańskimi sawannami, tam też bytuje na zimowiskach. Wiele jest gatunków żołn zamieszkujących różne strefy równikowe o rozmaitym ubarwieniu. Kolonie lęgowe znajdują się na wysokich urwiskach gliniastych, gdzie ptaki drążą w twardym podłożu długie tunele - na końcu których jest komora lęgowa.
Często wygrzewa się na słońcu. Rys. MM.
 Podczas tej wytrwałej pracy dziób znacznie się ściera, z czasem jednak stopniowo odrasta by wrócić do poprzedniego stanu. Zeszłoroczne nory, zajmowane są przez najbardziej agresywne ptaki, które wypierają konkurencyjne pary, które z braku miejsc muszą budować nowe lokum. Walka o siedzibę jest o tyle trudniejsza, ponieważ biorą w niej udział inne gatunki ptaków: szpaki, wróble domowe, mazurki, czasami pójdźki.
Schemat nory lęgowej żołny na ścianie gliniastego urwiska. Rys. MM.
 W okresie rozrodu samiec ofiarowuje samicy prezent w postaci smakowitego owada. Przez żołądek do serca - jak wyjaśnia nam stare przysłowie. Młode ptaki często siedzą u wylotu nory i czekają na dostawę pokarmu. Żołna żywi się dużymi owadami: motylami, ważkami; duży udział w diecie ptaka stanowią żądłówki ( pszczoły, osy, trzmiele i inne ). Żądlące owady są niebezpiecznym pokarmem. Połknięta osa czy pszczoła może użądlić w przełyk i doprowadzić do śmierci. Żołna ma na to sposób. Odwraca schwytanego owada i pociera jego odwłokiem o gałąź, na której siedzi. Dzięki tej czynności pozbywa się żądła.

10 maja 2011

ZIMORODEK - NIEBIESKI KLEJNOT

W takiej scenerii widziałem zimorodka. Malutki klejnot. Rys. MM.
 Zimorodek to klejnot wśród ptaków, które spotykamy codziennie w lesie, w parku, ogrodzie. Piękne szmaragdowe ubarwienie wierzchu oraz ceglasto-pomnarańczowy spód sprawiają, że ptaka nie da się pomylić z żadnym innym gatunkiem. Na swoim terytorium zimorodki są hałaśliwe – głównie w locie. Mają także ulubione miejsca zasiadki, gdzie czatują na zdobycz. Preferują zbiorniki wodne o podwyższonych, gliniastych, bądź ziemnych brzegach, gdzie kopią norki lęgowe. 
Samica ma czerwonawą nasadę żuchwy. Rys. MM.
 Nazwa zimorodek utożsamiana jest z „rodzeniem się w zimie”, co tłumaczy fakt z dawnych czasów. Ludzie widząc paki zimą, myśleli, że lęgną się także w czasach niedostatku. Z tego powodu zimorodki były symbolem szczęścia i płodności. Strategia polowania polega na wypatrywaniu zdobyczy. Ptak siedzi skupiony i wpatruje się w taflę wody. Po chwili, błyskawicznie rzuca się do wody i wyskakuje z rybą w dziobie. Pisklęta karmi narybkiem i drobnymi owadami wodnymi. Występuje w całej Polsce, lęgnie się sporadycznie. Spotkałem po raz pierwszy tego ptaka przy ujściu Szreniawy do Wisły, gdzie siedział na wystającym konarze. Rozmiary ciała są porównywalne z kosem, dziób – długi, u samca jednolicie czarny, samica ma czerwonawą nasadę żuchwy.

8 maja 2011

OBSERWACJA WIOSENNA

Perkoz rdzawoszyi - obserwowany na odcinku Wisły w miejscowości Witów. Rys. MM.
 Na przełomie kwietnia i maja tego roku prowadziłem prawie codzienną obserwację. Wyniki tych terenowych eskapad są zaskakujące pod względem gatunków i ich mnogości występowania w obrębie kilku kilometrowego terenu, który badałem. Areał po, którym chodziłem to podmokłe łąki niedaleko oczyszczalni ścieków we Włostowicach, gm. Koszyce oraz ujście rzeki Szreniawy w Witowie, gm. Koszyce. Efektem są następujące gatunki ptaków:

- krwawodziób
- kszyk
- rycyk
- pliszka siwa
- pliszka żółta
- brodziec piskliwy
- rybitwa rzeczna
- rybitwa czarna
- zimorodek
- derkacz
- błotniak stawowy
- kobczyk
- pokląskwa
- kląskawka
- rokitniczka
- łozówka
- sieweczka rzeczna
- pustułka
- perkoz rdzawoszyi

ssaki:

- zając szarak
- sarna
- ryjówka aksamitna
- nietoperze



-