11 kwietnia 2014

PEŁZACZE - LEŚNI OPIEKUNOWIE DRZEW

Pełzacze to niezwykle ciekawe ptaki, wspinające się po pniach i konarach drzew. W Polsce występują dwa gatunki tych ptaków. Niezwykle trudna jest sztuka rozpoznawania gatunków pełzaczy, ponieważ są to tak zwane gatunki bliźniacze. Ich drogi rozdzieliły się na skute jakiejś izolacji i już nigdy nie połączyły się na nowo. Krzyżówki w obrębie gatunku mogą się zdarzać, ale potomstwo z takich związków jest niepłodne i może mieć cechy obojga rodziców. Oba gatunki zasiedlają podobne środowiska. Pełzacz leśny preferuje zwarte lasy mieszane z wiekowymi drzewami. Pełzacz ogrodowy może bytować także w parkach, dużych i starych ogrodach. Pełzacze cechuje długi dziób, lekko zakrzywiony (u pełzacza ogrodowego jest nieco dłuższy). Tylny pazur pełzaczy jest wydłużony. Ogon, przypomina budową ogon dzięciołów. Jest on dość sztywny by ptak stabilnie podpierał się pnia podczas swej wędrówki. Ubarwienie pełzaczy przypomina korę, czyli środowisko ich życia. Zlewają się z otoczeniem co pozwala unikać wrogów. Kilka drobnych szczegółów na skrzydle pozwala oznaczyć gatunek. Jeśli to nam się nie uda pozostaje jeszcze długość dzioba, który u pełzacza ogrodowego jest nieco dłuższy i bardziej wygięty. Możemy także oznaczyć te dwa ptaki po śpiewie. Pełzacz ogrodowy wydaje kilka prostych dźwięków brzmiących jak ciii cuuuci cuci. Pełzacz leśny ma głos przypominający nieco strzyżyka, trochę perlisty. Warto je zapamiętać, co niezmiernie przydaje się w terenie. I bez lornetki możemy usłyszeć jaki pełzacz zamieszkuje dany las czy park.
Pełzacze gniazdują w spękaniach kory, odłamanych fragmentach drewna, w szczelinach powstałych na skutek uderzenia w drzewo pioruna lub z innych przyczyn. Zasiedla także specjalnie wykonane budki lęgowe. Pełzacze żywią się wyłącznie owadami i ich różnymi formami rozwoju. Wyszukują je z pod rowków i szczelin w korze drzew. Żadna larwa nie uchroni się przed dziobem pełzacza. Sposób przeszukiwania drzewa jest bardzo osobliwy. Ptak zlatuje do podstawy pnia i spiralą okrąża go, kierując się ku górze, aż dotrze do korony. Później zlatuje na inny pień i powtarza całą procedurę poszukiwawczą od nowa.
Las z pełzaczami jest pod opieką. Wiele szkodników drzew ukrywa się często w szczelinach kory, gdzie są eliminowane przez małego ptaka przypominającego mysz, poruszającą się po pniu.
Szczególnie wiele pełzaczy obserwowałem w Trójmiejskim Parku Krajobrazowym. Można tam spotkać oba gatunki tych ptaków. Należy mieć uszy i oczy gotowe na pełzacze, aby oznaczyć prawidłowo gatunek.
Pełzacz leśny na sośnie. Fot. MM
Pełzacz leśny. Fot. MM
Mały dziób i nie tak wygięty - pełzacz leśny. Fot. MM
Pełzacz ogrodowy. Fot. MM
Para pełzaczy ogrodowych. Fot. MM
Plecy pełzacza zlewają się z korą drzew. Czasami wydaje się, że jest to kawałek kory. Fot. MM
Pełzacz ogrodowy pełza po pniu. Fot. MM
Mysz na pniu - pełzacz ogrodowy. Fot. MM
Nawet drobna kora ma szczeliny, w które pełzacz ogrodowy wkłada dziób. Fot. MM

1 komentarz:

  1. Pełzacz to piękny ptaszek ale trudno rozróżnić te dwa gatunki:)

    OdpowiedzUsuń